పిటిషనర్లలో ఒకరి తరఫు అయిన సీనియర్ న్యాయవాది గోపాల్ శంకరనారాయణ తన వాదనలు వినిపిస్తూ మాదగ్గర ఎటువంటి దురుద్దేశం లేదని చెప్పడం లేదు ఓటరు తాను వేసిన ఓటుపై విశ్వాసం ఉంచడం మాత్రమే సమస్య అని అన్నారు. వీవీప్యాట్ విధానంలో రూపొందించిన paper, Electronic voting మెషీన్ (ఈవీఎం)లో పోలైన ఓట్లను క్రాస్ వెరిఫికేషన్ చేయాలంటూ దాఖలైన పిటిషన్లపై విచారణ జరిపిన సుప్రీంకోర్టు సీక్రెట్ బ్యాలెట్ ఓటింగ్ విధానంలోని సమస్యలను ఈరోజు వేలెత్తి చూపింది.
మేము గత 60 ఏళ్ల వయస్సు నుండి ఓటింగ్ పద్దతులను చూస్తున్నాము. బ్యాలెట్ పేపర్లు ఉన్నప్పుడు ఏమి జరిగిందో మాకు తెలుసు, కానీ మేము మర్చిపోలేదు అని జస్టిస్ సంజీవ్ ఖన్నా, అప్పటికి ఇప్పటికీ చాలా మార్పులుం జరిగాయి ఇన్ని సంవత్సరాలలో పిటిషనర్లలో ఒకరైన, అసోసియేషన్ ఫర్ డెమోక్రటిక్ రిఫార్మ్స్ తరఫు న్యాయవాది మరి ఎందుకు చాలా దేశాలు మరలా తిరిగి పేపర్ బాలెట్లకు తిరిగి వస్తున్నాయని ప్రశాంత్ భూషణ్‌తో అన్నారు. ఎందుకంటే పేపర్ బాలెట్ల వళ్ల ఎవరకి ఏ సమస్య ఉండదు కనుక అవే వాడడం మంచిదన్నారు.
మేము తిరిగి పేపర్ బ్యాలెట్‌లకు వాడే అవకాశానికి వెళ్ళచ్చు అన్నారు చేతిలో ఉన్న ఓటర్లకు VVPAT స్లిప్ ఇవ్వడం మరొక ఎంపిక. లేకపోతే, స్లిప్‌లు యంత్రంలో పడిపోతాయి అది చాలా పెద్ద సమస్యకు దారి తీస్తుంది. ఎందుకంటే ఓట్ వేసేటప్పుడు ఓటరు మాత్రమే లోపల నుండి తమ ఓటును వినియోగించుకుంటాడు మరియు స్లిప్‌ను ఓటరుకు ఇచ్చి బ్యాలెట్ బాక్స్‌లో వేయవచ్చు. అప్పుడు VVPAT డిజైన్ మార్చబడింది, అది గాజులాగా ఉంటే మంచిది కానీ అది చీకటిలో అద్దం కనిపించదు. గాజుగా మార్చబడింది, ఇక్కడ అది సెకన్లు లైట్ ఆన్ చేసినప్పుడు మాత్రమే కనిపిస్తుంది, మధ్యలో లైట్ ఆగిపోయినప్పుడు అలా చేయడం ఆక్రమానికి పాల్పట్టు అవుతుంది అని అతను చెప్పాడు.
పిటిషనర్లలో ఒకరి తరఫు న్యాయవాది సంజయ్ హెగ్డే ఈవీఎంలపై పోలైన ఓట్లను వీవీప్యాట్ స్లిప్‌లతో లెక్కించాలని కోరగా, జస్టిస్ ఖన్నా అవును, కొన్ని కోట్ల వీవీప్యాట్ స్లిప్పులను ఎలా లెక్కించాలి. మనుషులకు అయితే ఎక్కువ సమయం పడుతుంది అదే యంత్రాల సహాయంతో అయితే ఈజిగా లెక్కించవచ్చు అన్నారు.
మనిషి ప్రమేయం లేకుండా మెషిన్ పనిచేయడం సబబు కాదు మనిషి ఏవైతే సూచనలు ఇస్తాడో మెషిన్ కూడా అలాగే వర్క్ అవుతుంది. కొన్ని సమస్యలకు దారి తీస్తుంది., ఇందులో పక్షపాతాలు కూడా ఉంటాయి. అని న్యాయమూర్తి అన్నారు అవును, మానవ ప్రమేయం ఉన్నప్పుడు లేదా (మానవుడు) సాఫ్ట్‌వేర్ లేదా మెషీన్ చుట్టూ ఉన్నప్పుడు అనధికార మార్పులు చేసినప్పుడు సమస్య తలెత్తుతుంది, దీన్ని నివారించడానికి మి దగ్గర ఏదైనా సలహా ఉంటే ఇవ్వండి అప్పుడు మీరు అది మాకు చెప్పండి అని అతను చెప్పాడు.
అనంతరం భూషణ్ ఈవీఎంలు మధ్యలో సడన్గా ఆగిపోవచ్చు అనే దానిపై పరిశోధన పత్రాన్ని చదివి వినిపించారు. అసెంబ్లీకి 200 మెషిన్లు ఉన్నప్పుడు వారు 5 VVPAT యంత్రాలను మాత్రమే లెక్కిస్తున్నారు, ఇది ఐదు శాతం మాత్రమే మరియు ఇందులో ఎటువంటి సమర్థన లేదు. ఏడు సెకన్ల లైట్ కూడా అవకతవకలకు దారితీస్తుంది. ఓటరు తీసుకునేందుకు అనుమతించవచ్చు. VVPAT స్లిప్ మరియు బ్యాలెట్ బాక్స్‌లో ఉంచండి, ”అని అతను చెప్పాడు.
పిటిషనర్లలో ఒకరి తరఫు సీనియర్ న్యాయవాది గోపాల్ శంకరనారాయణ మాట్లాడుతూ, “భూషణ్ చెప్పిన ప్రతిదాన్ని నేను స్వీకరిస్తున్నాను. దురుద్దేశాలు ఉన్నాయని మేము చెప్పడం లేదు, అతను వేసిన ఓటుపై ఓటరుకు ఉన్న విశ్వాసం మాత్రమే సమస్య ఎందుకంటే ఓటరు తమకు ఎవరు నచ్చితే వారికి ఓటు వేస్తాడు చదువుకున్న వారు చదువులేని వారు అందరూ ఉంటారు కనుక పేపరు అయితే ఎవ్వరికీ ఎటువంటి ఇబ్బంది ఉండదు.
అనంతరం కోర్టు ఓటింగ్ ప్రక్రియ, ఈవీఎంల నిల్వ, ఓట్ల లెక్కింపు గురించి భారత ఎన్నికల కమిషన్ సంఘాన్ని ప్రశ్నించింది. ఈవీఎంలను ట్యాంపరింగ్ చేస్తే కఠినంగా శిక్షించే నిబంధన లేదని జస్టిస్ ఖన్నా పేర్కొన్నారు. “ఇది తీవ్రమైనది. శిక్ష భయం ఉండాలి,” అని అతను చెప్పాడు.
ఓటర్లకు భౌతికపరమైన మరియు ధృవీకరణ అవసరమని శ్రీ శంకరనారాయణ అన్నారు. స్లిప్ తీసుకొని పెట్టెలో పెట్టడానికి నన్ను అనుమతించండి, అతను చెప్పాడు. 10 శాతం మంది ఓటర్లు అభ్యంతరాలు వ్యక్తం చేసినా మొత్తం ప్రక్రియ ఆగిపోతుందని కోర్టు స్పందించింది. ఇది హేతుబద్ధమేనా?” అది అడిగింది. శంకరనారాయణ బదులిచ్చారు, “అవును తప్పక, నేను అడిగే అర్హత ఉంది. నేను ఓటరును, ఉద్దేశపూర్వకంగా ప్రక్రియను ఆపడం ద్వారా నేను ఏమి పొందగలను?”
భారత ఎన్నికలను విదేశాల్లో జరిగే ఓటింగ్‌తో పోల్చవద్దని పిటిషనర్ల తరపు న్యాయవాదిని జస్టిస్ ఎందుకంటే బయటి దేశాలలో వార్కి నచ్చిన్నట్టు వారు దేన్నైనా వాడచ్చు దీపాంకర్ దత్తా కోరారు. “నా సొంత రాష్ట్రం పశ్చిమ బెంగాల్ జనాభా జర్మనీ కంటే ఎక్కువ. మనం ఒకరిని నమ్మాలి. ఇలా వ్యవస్థను పడగొట్టడానికి ప్రయత్నించవద్దు. అలాంటి ఉదాహరణలు చెప్పకండి. యూరోపియన్ ఉదాహరణలు ఇక్కడ పని చేయవు అని అతను చెప్పాడు. .
ఈవీఎంలను ప్రజలు నమ్మరణదడానికి భూషణ్ చేసిన వాదనకు ఆధారాలు ఉన్నాయా అని జస్టిస్ దత్తా భూషణ్‌ను ప్రశ్నించారు. భూషణ్ ఒక సర్వేను ఉదహరించినప్పుడు, కోర్టు ఇలా చెప్పింది, ప్రైవేట్ పోల్స్‌ను మనం నమ్మవద్దు. డేటా ద్వారా వెళ్దాం. డేటా సమస్య ఏమిటంటే అది ప్రామాణికమైనది, అభిప్రాయం ఆధారంగా కాకుండా వాస్తవమైన పనితీరుపై ఆధారపడి ఉండాలి. మేము సమాచారాన్ని పొందుతాము. ఎన్నికల సంఘం నుండి అని చెప్పారు
ప్రభుత్వ రంగానికి కొన్ని సంస్థలు ఇప్పటికే ఈవీఎంలను తయారు చేస్తున్నాయని పిటిషనర్ల తరఫు న్యాయవాది చెప్పగా, ప్రైవేట్ సంస్తలు ఇందులో కనుక బాగమైతే మీకేమైన సమస్య ఉంటుందా అని అడిగిన ప్రశ్నకు కోర్టును ప్రశ్నించగా దానిపై కోర్టు బదులు ఇవ్వలేదు ఈ అంశంపై తదుపరి విచారణ గురువారం జరగనుంది.